Een ambassade is een diplomatieke vertegenwoordiging van een land in een ander land. Meestal bevindt de ambassade zich in de stad waar ook de regering van het gastland zetelt. Zo bevinden de meeste ambassades in Nederland zich in Den Haag en de meeste ambassades in België zich in Brussel. Soms heeft een land naast een ambassade ook een of meer consulaten in het gastland.
De ambassade zorgt voor communicatie en onderhandelingen tussen de twee landen en voor culturele uitwisseling. Ook fungeert ze vaak als aanspreekpunt voor burgers van het thuisland die op dat moment in het gastland verblijven. De ambassade wordt geleid door een ambassadeur.
Het terrein waar een ambassade gevestigd is en de residentie van de ambassadeur genieten op basis van artikel 22 van het Verdrag van Wenen inzake diplomatiek verkeer (1961) onschendbaarheid. Dat betekent dat de autoriteiten van het gastland het ambassadeterrein en de ambassadeursresidentie pas mogen betreden met goedkeuring van de ambassadeur. Van deze onschendbaarheid wordt soms handig gebruikgemaakt om politiek asiel aan te vragen.
Het is een wijdverspreid misverstand dat ambassades kleine stukjes grondgebied van de desbetreffende staat zijn die door de gaststaat zijn afgestaan. Ze genieten slechts onschendbaarheid maar zijn nog steeds grondgebied van de gaststaat. Wie bijvoorbeeld in de Belgische ambassade in Parijs een moord pleegt, heeft deze op Frans grondgebied begaan en zal dan ook naar Frans recht worden vervolgd. Uiteraard zal de moordenaar pas kunnen worden gearresteerd door de Franse politie wanneer de Belgische ambassadeur hen toestemming heeft gegeven de ambassade te betreden.
Een ambassadeur en een ambassade waren voor de Eerste Wereldoorlog voorbehouden aan de "grote machten". Kleinere landen zoals Nederland en België ontvingen en zonden gezanten die in het protocol na de ambassadeurs kwamen. Ook Gevolmachtigd ministers en Consuls-generaal traden indertijd veel op als diplomatieke vertegenwoordigers van kleine landen en bij de regeringen van kleine landen. De grote landen weigerden om ambassadeurs van België en Nederland te ontvangen omdat zij dan ook een ambassadeur in Brussel en Den Haag moesten gaan benoemen. Een ambassadeur genoot een zeer hoog inkomen en voerde een grote staat. Toen steeds meer gezantschappen en legaties door ambassades werden vervangen vervaagde het verschil tussen gezant en ambassadeur. Om protocollair niet in het nadeel te verkeren, een gezant krijgt bij diners een plaats onder aan de tafel, werden uiteindelijk alle gezantschappen in de wereld opgewaardeerd.
Door hun politieke functie en hun herkenbaarheid zijn ambassades een populair doelwit van demonstraties en terroristische aanslagen. Zo werden de ambassades van Denemarken in Libanon en Syrië na het verschijnen van de cartoons over Mohammed in Jyllands-Posten in brand gestoken. Volgens het verdrag van Wenen is het gastland in zo'n geval verantwoordelijk voor de schade. Wanneer een land zijn ambassadeur en diens staf terugtrekt blijft de ambassade, of wat daarvan rest, onschendbaar. Een neutraal land, vaak is dat Zwitserland, krijgt dan de sleutels en neemt het beheer tot op zekere hoogte over.
Daar waar een ambassade het land vertegenwoordigd, vertegenwoordigd een consulaat haar onderdanen in het land van vestiging.
De geleverde diensten betreffen vooral de afgifte van reisdocumenten (paspoorten voor staatsburgers van het land van herkomst en visa voor burgers uit het gastland), waaronder nooddocumenten, formaliteiten op het gebied van de burgerlijke stand (huwelijk, echtscheiding, geboorte, overlijden), het personen- en familierecht en het notariaat, de afgifte van diverse consulaire verklaringen certificaten, de afgifte van rijbewijzen, identiteitsbewijzen, hulp bij vervoer van stoffelijke overschotten (laissez-passer), informatie voor bedrijven, voorlichting over wetgeving enzovoort. Een consulaat ressorteert onder het ministerie van buitenlandse zaken van het zendend land.
Veelal wordt een consulaat een diplomatieke post genoemd en een ambassade een diplomatieke missie. Vrijwel altijd zijn ambassades gevestigd in de hoofdstad van het ontvangend land, terwijl de consulaten (tevens) kunnen zijn gevestigd in belangrijke handels- of havensteden. Veelal hebben ambassades ook een consulaire afdeling. Het consulaat is een lagere diplomatieke vertegenwoordiging dan een ambassade met ambassadeur. Indien het begrip in enge zin wordt genomen, is een consul, anders dan een ambassadeur, géén "diplomaat". In ruime zin genomen vallen echter zowel ambassadeurs als consuls wel onder de noemer diplomaten, hetgeen aanleiding kan zijn tot verwarring.